Bels Lijntje

Het Bels Lijntje is door velen gekend als het rechtstreekse fietspad tussen Turnhout en Tilburg. Maar vroeger raasde er een trein over dit traject. Het tracé vormde het Nederlandse deel van Spoorlijn 29. Sinds het einde van de twintigste eeuw is het Bels Lijntje een fietsroute.

Internationaal goederenverkeer

Op 1 oktober 1867 opende de spoorlijn van Tilburg naar Turnhout. Zowel de aanleg als de exploitatie gebeurde door Grand Central Belge. Hierdoor werd de spoorlijn in de (Noord-Brabantse) volksmond ‘Bels Lijntje’ genoemd.

Grand Central Belge had grootse plannen met de lijn. Het zou het spoor voor internationaal goederenverkeer tussen Nederland en België worden. Logisch, want het traject lag erg centraal. Maar al vanaf de beginjaren was er weinig personen- en goederenvervoer. De spoorlijn werd een lokale lijn en het personenvervoer werd al in 1872 beperkt om in 1934 helemaal te stoppen. Ook het goederenvervoer ging bergaf en werd in 1960 stopgezet.

Toeristisch fietspad

In de zomer van 1974 begon Stichting Stoomtrein Tilburg-Turnhout op zondag met toeristische stoomtreinritten van Tilburg tot aan de grens en terug. De laatste stoomtrein reed in de zomer van 1981. In 1986 besloot de NS dat de lijn afgebroken mocht worden. Lange tijd was het onduidelijk wat er verder zou gebeuren. Velen dachten dat het traject opgebroken werd voor de TGV. Maar uiteindelijk kreeg de spoorlijn een nieuwe bestemming. In 1989 werd een fietspad aangelegd op de oude spoorbedding. In 1993 was het fietspad van Tilburg naar Turnhout, dat wel negen keer de grens overgaat, af. Ze loopt 22 km op Nederlands en 8 km op Belgisch grondgebied. Het is erg geliefd bij menig fietser en wandelaar.

Toekomstvisie Bels Lijntje

Diverse partners uit Nederland en België werkten samen de identiteit en een toekomstvisie voor het Bels Lijntje uit.

Een unieke identiteit

De identiteit van het Bels Lijntje baseert zich op drie belangrijke kwaliteiten of karakteristieken:

• grensoverschrijdende verbinding
• cultuurhistorische spoorgeschiedenis
• rust en ruimte

Een driesporige toekomstvisie

De toekomstvisie is gebaseerd op drie hoofdlijnen:

• stroomlijnen: de identiteit duidelijk zichtbaar maken langs het hele lijntje, onder andere met uniforme identiteitspaaltjes, bewegwijzering en meubilair en een uniforme, onderscheidende communicatie
• verbinden: tien strategische knooppunten op het lijntje krijgen een invulling volgens de ‘rol’ van dat knooppunt zoals bijvoorbeeld een doorverwijzing naar het achterland, een rustpunt of de toevoeging van cultuurhistorische (belevings)elementen die ervoor zorgen dat de fietser ondergedompeld wordt in het Bels Lijntje en de omgeving
• versterken: de (on)zichtbare elementen van het spoorverleden worden terug zichtbaar gemaakt.

Binnen Turnhout zijn er vier knopen die aangepakt zullen worden. De knoop aan de voormalige IJzeren brug over het kanaal wordt ingericht met verwijzingen naar het verleden. Het punt aan het station biedt mogelijkheden om aan te sluiten op de fietsostrade naar Herentals. Het voormalige station van Weelde-Merksplas heeft een rust- en verwijsfunctie. Van daar ben je in no time aan het voormalige grensstation. De knoop aan de Dombergstraat takt aan de westzijde aan de Klein Engelandhoeve en verder door de kolonies van Merksplas en Wortel, in de oostzijde aan de Baalse Hei, het kanaal en de gewestbossen van Ravels.